Ben je bezig met het ontwikkelen van een woning, agrarisch bedrijf, distributiecentrum, zonnepark of infrastructureel project? Dan kom je waarschijnlijk de term AERIUS Calculator tegen. Dit rekenprogramma speelt een cruciale rol bij het verkrijgen van een natuurvergunning of bouwvergunning. Het bepaalt namelijk of jouw project extra stikstofdepositie veroorzaakt op kwetsbare natuurgebieden — en dat heeft directe gevolgen voor je vergunningstraject.
In deze blog leggen we uit wat de AERIUS Calculator precies is, hoe het werkt, wanneer je het moet gebruiken, en waarom het slim is om dit niet zelf te doen maar over te laten aan specialisten zoals AeriusAdvies.nl.
Wat is de AERIUS Calculator?
De AERIUS Calculator is een online rekeninstrument van de overheid dat wordt gebruikt om te bepalen hoeveel stikstofdepositie een bepaald project veroorzaakt op nabijgelegen Natura 2000-gebieden. Het programma berekent hoe ver en in welke mate stikstof (zoals NOx en NH₃) neerslaat op beschermde natuur.
AERIUS wordt beheerd door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) en is sinds de uitspraak van de Raad van State in 2019 hét officiële middel om te toetsen of een project voldoet aan de Wet natuurbescherming.
Met andere woorden: zonder AERIUS-berekening geen vergunning.
Waarom is AERIUS belangrijk?
Na het vervallen van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) is het niet meer toegestaan om stikstofuitstoot zonder toetsing toe te staan. Elk project dat stikstof kan uitstoten — al is het tijdelijk — moet onderbouwd worden met een AERIUS-berekening.
De uitkomst bepaalt:
Een correcte AERIUS-berekening is dus essentieel voor het doorgaan van je project.
Wanneer heb je een AERIUS-berekening nodig?
Een AERIUS-berekening is verplicht bij vrijwel elk project waarbij stikstof vrijkomt, bijvoorbeeld door:
Ook als je denkt dat de uitstoot gering is, ben je verplicht om dit aan te tonen met een berekening in AERIUS. En zelfs tijdelijke uitstoot tijdens de aanlegfase moet volledig worden meegenomen.
Hoe werkt de AERIUS Calculator?
De AERIUS Calculator maakt gebruik van een combinatie van GIS-kaarten, emissiefactoren, en luchtmodellen. De stappen zijn als volgt:
Als de uitkomst groter dan nul is, moet je een volledige natuurvergunning aanvragen.
Achtergrond en historie AERIUS
De AERIUS Calculator is ontwikkeld in het kader van het Programma Aanpak Stikstof (PAS), dat tussen 2015 en 2019 van kracht was. Het doel van PAS was om economische ontwikkelingen en natuurherstel te combineren. AERIUS diende als rekeninstrument om die balans in kaart te brengen. Na het wegvallen van het PAS door de Raad van State, is AERIUS blijven bestaan als verplicht rekenmodel, omdat het wetenschappelijk is gevalideerd en transparant rekent met actuele gegevens over emissie, windrichting, depositie en afstand tot Natura 2000-gebieden. AERIUS wordt jaarlijks geüpdatet met nieuwe meetdata en inzichten. De nieuwste versies worden altijd gepubliceerd op aerius.nl. Door de koppeling met het beleid en rechtspraak is AERIUS dus niet zomaar software, maar een essentieel toetsingsinstrument in de ruimtelijke ordening.
Diepere uitleg over Natura 2000 en juridische kaders
De AERIUS Calculator toetst jouw project aan de mogelijke impact op zogeheten Natura 2000-gebieden. Dit zijn Europees beschermde natuurgebieden die onder de Habitatrichtlijn en Vogelrichtlijn vallen. In Nederland zijn er meer dan 160 van deze gebieden. Elk project dat leidt tot extra stikstofneerslag in deze gebieden, moet aantonen dat er geen significant negatief effect op de natuur ontstaat. En daar wringt het vaak.
Zelfs een stijging van 0,01 mol/ha/jaar kan al reden zijn voor het bevoegd gezag om een natuurvergunning te eisen. Dat komt door de rechtspraak: sinds 2019 is de lijn dat zelfs minieme extra stikstofdepositie niet zomaar toegestaan mag worden. AERIUS speelt hierin een centrale rol omdat het exact laat zien waar en hoeveel neerslag optreedt.
Als blijkt dat er wél sprake is van toename, moet je project worden voorzien van mitigerende of compenserende maatregelen. Denk aan emissiereductie of het verplaatsen van emissiebronnen. In het uiterste geval moet je een passende beoordeling laten opstellen. Dat is juridisch en ecologisch maatwerk. AERIUS is dan het uitgangspunt, maar beslist niet het hele verhaal.
Waarom is het belangrijk om AERIUS correct te gebruiken?
De AERIUS Calculator is op zich openbaar en voor iedereen toegankelijk via de website van het RIVM. Maar: het correct gebruiken van AERIUS is technisch en juridisch specialistisch werk.
Een kleine fout in:
... kan leiden tot een foutieve uitkomst. En dat kan grote gevolgen hebben, zoals:
Daarom is het cruciaal dat je berekening klopt én goed onderbouwd is.
Veelgemaakte fouten – uitgebreidere lijst met praktijkvoorbeelden
Praktijkvoorbeelden: fouten die je vergunning kunnen kosten
✅ Fout 1: verkeerde bronhoogte
Een aannemer voerde een aggregaat in met een emissiehoogte van 0 meter, terwijl deze op een platform van 4 meter stond. Dit leidde tot een onrealistisch lage berekening in AERIUS. De provincie wees de aanvraag af.
✅ Fout 2: onvolledige vervoersbewegingen
Een woningbouwproject in Brabant voerde slechts het transport van bouwmateriaal in, maar vergat het personenverkeer van onderaannemers. Bij controle bleek dit honderden bewegingen extra te zijn. De vergunning werd ingetrokken na bezwaar.
✅ Fout 3: gebruik van oude AERIUS-versie
Een agrarisch adviesbureau gebruikte AERIUS 2023 in plaats van de net gepubliceerde AERIUS 2024. De omgevingsdienst accepteerde de berekening niet en eiste een update.
✅ Fout 4: verkeerde locatie-invoer
Een project aan de rand van een Natura 2000-gebied werd ingevoerd op de dichtstbijzijnde postcode in plaats van de exacte coördinaten. Hierdoor werd geen depositie berekend, maar in werkelijkheid wél. De aanvraag werd geschorst.
Tip: bij AeriusAdvies.nl controleren we alle invoer én werken we uitsluitend met de meest actuele softwareversie en brongegevens.
Waarom AeriusAdvies.nl inschakelen?
Bij AeriusAdvies.nl zijn we gespecialiseerd in het uitvoeren van complete, juridisch houdbare AERIUS-berekeningen. Of je nu een woning wilt bouwen, een stal uitbreiden of een bedrijventerrein ontwikkelt — wij zorgen ervoor dat je berekening klopt én voldoet aan de eisen van gemeente, provincie of RVO.
Wat je van ons kunt verwachten:
✅ AERIUS-berekening met toelichting en juridisch verantwoorde rapportage
✅ Inzicht in mogelijke mitigerende maatregelen (zoals elektrisch bouwen)
✅ Ondersteuning bij de aanvraag van je vergunning
✅ Snelheid: vaak binnen enkele werkdagen een compleet rapport
✅ Persoonlijk advies, afgestemd op jouw project en locatie
Voorbeelden van projecten waarbij wij helpen
Wij hebben berekeningen uitgevoerd voor o.a.:
Onze berekeningen zijn goedgekeurd door bevoegde instanties en bestand tegen bezwaar of beroep.
Veelgestelde vragen
🟨 Kan ik AERIUS zelf gebruiken?
In theorie wel, maar in de praktijk blijkt dat fouten snel gemaakt zijn. Gemeenten wijzen aanvragen met onvolledige of incorrecte berekeningen steeds vaker af.
🟨 Wat kost een AERIUS-berekening?
Dat hangt af van de complexiteit van het project. Bij kleine projecten (zoals een enkele woning) hanteren we een vast tarief. Grotere projecten krijgen een offerte op maat. Neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvende prijsindicatie.
🟨 Hoe snel heb ik de berekening?
Ons streven is om binnen 3 tot 5 werkdagen na aanlevering van de benodigde gegevens een berekening te leveren. In overleg is spoedlevering ook mogelijk, neem hiervoor telefonisch contact op.
🟨 Is een AERIUS-berekening verplicht?
Ja, in bijna alle gevallen waarbij stikstof vrijkomt of transport toeneemt. Het bevoegd gezag zal hier standaard naar vragen bij een vergunningaanvraag.
Conclusie: AERIUS Calculator is onmisbaar voor jouw project
Of je nu een boer, projectontwikkelaar of particulier bent: de AERIUS Calculator is een verplichte stap in de voorbereiding van je vergunningaanvraag. Zonder geldige AERIUS-berekening krijg je geen groen licht om te bouwen, verbouwen of uitbreiden.
Door je berekening te laten uitvoeren door een specialist zoals AeriusAdvies.nl, ben je verzekerd van:
✅ Hulp nodig bij jouw AERIUS-berekening?
Laat je AERIUS-berekening uitvoeren door de experts van AeriusAdvies.nl. Neem vandaag nog vrijblijvend contact op via info@aeriusadvies.nl of gebruik ons contactformulier.
Snel, correct en zonder gedoe.
We hebben je toestemming nodig om de vertalingen te laden
Om de inhoud van de website te vertalen gebruiken we een externe dienstverlener, die mogelijk gegevens over je activiteiten verzamelt. Lees het privacybeleid van de dienst en accepteer dit, om de vertalingen te bekijken.